مجله تخصصی معماری و ساختمان نشریه معماری و ساختمان
نوع پروژه: محصول دوره‌ی آموزشی پژوهشی
مدرسین: Edouard Cabay, Rodrigo Aquirre
استادیار: رامتین طاهریان
دانشجویان دوره: آرمین بادیان، بهار باقری، نگار بیصادی، ماندانا تنباکویی، امیر جاودان، آیدا جهانشیری، رضا حسامی، سروناز حسینی، مرجان خالقی، نعمت‌الله صفری، غزال رافالیان، امیرعلی زینتی، سروین سرابی، اویس شهنایی، سروش گریوانی، محمدرضا مهجوری، آرمان نجاری.
با تشکر ویژه از پانیذ فرخ‌سیر
عکس: دید استودیو
برگزار کننده دوره: کانون معماران معاصر
محل اجرای طرح: حیاط کانون معماران معاصر
سال ساخت 1395
نقوش هندسی، یکی از بیشمار نمونه‌های استفاده‌های بسیار گسترده از علوم ریاضیات در معماری‌اند. بسیاری از زیر شاخه‌های این علوم نظری مثل مثلثات، هندسه، جبر و… می‌توانند منجر به تولید پدیده‌های گوناگون دوبعدی و سه‌بعدی‌ای شوند که همواره در شکل دادن فضای معماری، در دوره‌ها و مکان‌های مختلف به طرق گوناگون به کار گرفته شده‌اند.
نکته حائز اهمیت در خصوص نحوه بازنمایی علوم نظری در فضای فیزیکی، یا به عبارتی مادیت بخشیدن و ساخت این پدیده‌ها، ناتوانی تکنیک‌ها و روش‌های تولید و ساخت در مقابل پیشرفت‌های نظری این علوم بوده است. امروزه یکی از مباحث داغ دنیای معماری، پرداختن به نحوه پیشرفت ابزار تولید فضا، و فناوری ساخت پدیده‌های پیچیده‌ای است که تئوری مولد آنها سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دلتازد، پروژه‌ای پژوهشی ـ آموزشی در قالب یک کارگاه ده روزه بود که سعی داشت تا با این نگرش، نگاهی دوباره به نقوش هندسی پرکاربردی داشته باشد که با وجود پتانسیل‌ها و پیچیدگی‌های بالقوه فراوان، غالبا به عنوان پوششی دوبعدی در راستای تزئین بسیاری از فضاها مورد استفاده قرار گرفته است.
روند تولید و ساخت نقوش هندسی، بواسطه مشابه بودن چندوجهی‌های تشکیل دهنده‌ی آن، که معمولا به شکل کاشی‌های رنگی کوچک تولید می‌شدند، روندی روتین و تکرار شونده بوده. اما امروزه که روش‌های تولید پیشرفته و کامپیوتری در دسترس‌اند، لزوم همگن و متشابه بودن اعضای این سیستم‌ها مورد سوال قرار می‌گیرد و تصور پتانسیل‌ها و پدیده‌هایی که می‌توانند پس از اعمال این امکانات به روند طراحی نقوش هندسی، بوجود آیند، نقطه شروع پژوهش دلتازد، و به نوعی هدف این تمرین پژوهشی بوده است.
نقوش تکرار شونده هندسی، که آنها را گره نیز می‌نامند، همگی دارای نظم و قانونی منحصر به فردند، که در صورت پایبندی به آن می‌توانند تا بی‌نهایت، بدون تغییر ادامه پیدا کنند. اما این قوانین، تمام چیزی که این سیستم‌ها را می‌سازند نیستند. در مراحل چند گانه ترسیم یا تولید هریک از این سیستم‌ها، مراحلی وجود دارد که اعمال هندسی متناسب با یک عدد، یا پارامتر قابل تغییر دیگری مثل زاویه انجام می‌شوند. برای مثال، تقسیم دایره برای ترسیم ستاره 6 پر یا 9 پر. قدم اول این پژوهش شناخت پایه‌ای ترین دسته قوانین مولد هریک از این نقوش بود تا از این طریق بتوان با شناخت آنها، و تغییر پارامترهای قابل تغییر موجود هریک، خود نقوش و نمونه‌ای از مدل متغییر هرکدام را باز تولید کرد.در این مرحله، که هدف بررسی نقوش کلاسیک و مدل متغیر متناظر آنها بود، نحوه رفتار هریک در ازای تغییر پارامترهای مولد، در دوبعد، مورد بررسی قرار گرفت. اما پارامتر اصلی مورد نظر برای وارد کردن به این سیستم‌های هندسی، ارتفاع، یا بعد سوم بود. اگر تصور کنیم که در یکی از این نقوش، نقطه‌ها در بعد سوم شروع به حرکت کنند، تصویر دوبعدی سیستم سه‌بعدی حاصل، همچنان ثابت خواهد ماند و مقید به قوانین مولد خود است. این موضوع بوسیله‌ی ساخت مدل‌های فیزیکی کوچک و بدون مقیاس مورد بررسی قرار گرفت تا از این طریق بتوان پتانسیل‌های فضایی و همچنین سازه‌ای این ساختار‌های سه‌بعدی نو، مورد بحث قرار گیرد.
این پروژه قصد داشت تا با عمق بخشیدن به سیستمی هندسی، و با اشاره به ظرفیت‌های سازه‌ای، و گسترش پتانسیل‌های کاربردی وسیع این ساختارها، سطحی بودن و دوبعدی بودن آن را مورد سوال قرار دهد. یکی از محورهای اصلی این پژوهش، شناخت ساز و کار الگوریتمیک نقوش کهن هندسی و ارائه بازخوانی‌ای نو از آنها بود. به نحوی که “تکرار” آشنا و رایج حاکم بر نقوش این بار به صورت کنترل شده، هوشمند و متغیر، بر اساس کد و ژن مولد هرکدام، تعریف شود. این پژوهش همچنین با هدف خلق پدیده‌ای فضایی به دور از هرگونه تایپولوژی یا تعریف بخصوص معماری، مثل سایبان، پاویون و یک ساختمان شکل گرفت. فضا یا سازمانی که می‌توان آن‌را به عنوان هرنوع تفسیر مادی که منجر به سه‌بعدی سازی و پارامتریزه کردن سیستمی ریاضیاتی از شبکه‌ها منجر شود، تعریف کرد.
در انتهای دوره، در جهت مشاهده و تحلیل کیفیت‌های قابل ارائه این ساختارها در مقیاس معماری، و همچنین به آزمایش گذاشتن طراحی جزئیات و سازه‌ای فرضی یکی از این سیستم‌ها، سازه‌ای در مقیاس یک به یک در حیاط کانون معماران معاصر توسط شرکت‌کنندگان و مدرسین ساخته شد. هدف نهائی این پژوهش را می‌توان معرفی و تمرین روند طراحی سیستماتیکی دانست که با نگاهی به گذشته، امکانات امروزی را در راستای محقق‌سازی اهدافی پیچیده‌تر و دقیق‌تر در تولید معماری، بکار می‌گیرد.
منتشر شده در شماره 51، بهار96
