مجله تخصصی معماری و ساختمان نشریه معماری و ساختمان
شهر جدید فولادشهر
شهر جدید فولادشهر در فاصله‌ای نزدیک در 25 کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان و در مجاورت بزرگراه ارتباطی اصفهان ـ شهرکرد با ظرفیت جمعیتی 350 هزار نفر واقع‌شده است. شهر از جنوب و غرب به رشته‌کوه‌های اشترجان و زردمطبخ، از شمال به اراضی محدوده نجف‌آباد و از شرق به دشت زیبای لنجان محدود می‌شود. شهر جدید فولادشهر با مساحتی بالغ بر 3113 هکتار، قدیمی‌ترین شهر جدید احداث شده در کشور است.
احداث و مکان‌یابی شهر جدید فولادشهر که از وسیع‌ترین شهرهای جدید کشور به شمار می‌رود هم‌زمان با طرح ایجاد کارخانه ذوب‌آهن به کمک متخصصان روسی به دهه 1340 بازمی‌گردد. نخستین طرح شهر فولادشهر در سال 1348 توسط موسسه شهرسازی شوروی به نام گیپروگر و با هدف اسکان کارکنان کارخانه صنایع ذوب‌آهن بنیان گذاشته شده است. بر اساس طرح جامع مصوب منطقه اصفهان در سال 1364 با تغییراتی اساسی و بنیادی در نقش و کارکرد آن از یک شهرک سازمانی و خوابگاهی به شهری جدید، پویا و خودکفا در سطح منطقه‌ای تبدیل گشت. از سال 1368 شرکت عمران شهر جدید فولادشهر در قالب یک شرکت وابسته به وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان سیاست‌گذار و متولی توسعه این شهر تشکیل شد و فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. طرح جامع منطقه اصفهان، توسعه شهر جدید فولادشهر را به‌عنوان مرکز محور شهری صنعتی و دومین شهر اصلی منطقه با هدف اسکان شاغلین صنایع و جذب جمعیت شهری و روستایی اصفهان مورد تأیید قرار داد.
دومین طرح شهر فولادشهر توسط مهندسین نقش جهان پارس با ظرفیت جمعیت پذیری 500 هزار نفر و محدوده 7700 هکتار تهیه و در تاریخ 19/10/1373 به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید. سومین طرح جامع فولادشهر با ظرفیت جمعیت پذیری 350 هزار نفر و محدوده 3113 هکتاری در تاریخ 13/5/1393 به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسید.
مطالعات مکان‌یابی این شهر بر اساس مطالعات طرح جامع اصفهان (مهندسین مشاور ارگانیک)، مطالعات راهبردی توسط شرکت‌های آب‌سو، اندیشکار، نقش جهان پارس و ایران آرک، مطالعات طرح جامع توسط شرکت نقش جهان پارس و طرح‌های آماده‌سازی توسط شرکت همگروه انجام شده و فعالیت‌های اجرایی آن در مقطع اول، قبل از انقلاب اسلامی و در مقطع دوم از سال 1370 آغاز شده است. ساختار این شهر جدید به دو منطقه شمالی و جنوبی تقسیم‌شده است. منطقه شمالی با بافت شهری شطرنجی و منطقه جنوبی با بافت شهری شعاعی طراحی‌شده است.
از جمله اهداف و راهبردهای در نظر گرفته‌شده برای این شهر عبارت است از:
برقراری سیستم پایدار اسکان و فعالیت در سطح منطقه
اسکان بخشی از سرریز جمعیت منطقه شهری اصفهان
ایجاد یک شهر درون‌زا، خودگردان و پویا
طراحی و ساخت شهری منطبق بر اهداف اجتماعی ـ اقتصادی و امکانات طبیعی
مدیریت توسعه شهر در جهت اهداف اجتماعی ـ اقتصادی و کالبدی
غلبه بر بحران هویت و تقویت رابطه انسان ـ شهر
از مهم‌ترین مزایای شهر جدید فولادشهر می‌توان به وجود سایت صنعتی و هم‌جواری با مجتمع‌های صنعتی شاخص (ذوب‌آهن، کارخانه سیمان سپاهان و…)، برخورداری از موقعیت مکانی مناسب از نظر زیست‌محیطی و اراضی وسیع با شیب مناسب، نزدیکی به مراکز آموزش عالی همچون دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی و برخورداری از موقعیت استراتژیک و بهره‌گیری از حوزه بازار وسیع به علت قرارگیری در مرکز سه شهرستان نجف‌آباد، فلاورجان و لنجان اشاره نمود.
منتشر شده در شماره 64 فصلنامه معماری و ساختمان- بهار 1400
