فصلنامه معماری و ساختمان و نقش برجسته آن در ارتقای حرفه معماری و صنعت ساختمان در سطح کشور
فصلنامه معماری و ساختمان یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌های تخصصی در حوزه معماری و صنعت ساختمان در ایران است که از سال ۱۳۸۲ فعالیت خود را آغاز کرده است. این نشریه با رویکردی مستقل و نگاه انتقادی، فضایی برای تعامل معماران، طراحان، هنرمندان، دانشگاهیان و نهادهای مرتبط فراهم آورده و به عنوان یک مرجع معتبر در حوزه معماری شناخته می‌شود.
۱. محتوای تخصصی و ویژه‌نامه‌های موضوعی
یکی از ویژگی‌های برجسته این فصلنامه، پرداختن به موضوعات مشخص در هر شماره است. محتوای نشریه از طریق مقالات علمی، گفتگوهای تخصصی، روایت‌ها، گزارش‌های تحلیلی و اخبار معماری تولید می‌شود و تیم تحریریه آن تلاش دارد تا با رویکردی پژوهشی و تحلیلی، به بررسی مسائل اساسی معماری و شهرسازی بپردازد.
از مهم‌ترین ویژه‌نامه‌های منتشر شده در این نشریه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خیابان ولیعصر – تهران: بررسی جایگاه خیابان ولیعصر به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای شهری و فرهنگی پایتخت
- شهرهای جدید: تحلیل توسعه شهرهای جدید در ایران و چالش‌های آن
- پارک علمی و فناوری پردیس: معرفی یکی از مهم‌ترین قطب‌های علمی و فناوری کشور و تأثیر آن بر معماری و شهرسازی
- تهران ۱۴۰۰: بررسی آینده معماری و شهرسازی تهران در افق ۱۴۰۰
- جزیره کیش: تحلیل معماری و توسعه شهری این جزیره گردشگری
- شهرستان نور: مطالعات معماری و شهرسازی در این منطقه شمالی کشور
۲. توجه ویژه به پایداری و محیط زیست
یکی از مهم‌ترین رویکردهای فصلنامه معماری و ساختمان، بررسی و ترویج معماری پایدار و راهکارهای محیط‌زیستی در طراحی شهری و معماری است. در این راستا، شماره‌های متعددی با محوریت طراحی پایدار، انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش اثرات زیست‌محیطی در پروژه‌های ساختمانی، و معماری سبز منتشر شده است که نقش مهمی در آگاهی‌بخشی به جامعه حرفه‌ای و علمی ایران داشته‌اند.
۳. جایزه معماری ایران: شناسایی و تقدیر از برترین پروژه‌ها
یکی از مهم‌ترین اقدامات این نشریه، برگزاری جایزه معماری ایران است که تاکنون ۱۷ دوره از آن برگزار شده است. این جایزه با هدف ارتقای کیفیت معماری، تقدیر از پروژه‌های برجسته، و تشویق معماران به نوآوری و خلاقیت، به یکی از معتبرترین جوایز معماری کشور تبدیل شده است.
۳.۱. دسته‌بندی جایزه معماری ایران
جوایز معماری ایران در دو گروه اصلی برگزار می‌شود:
- طرح تا اجرا (زمین بکر)
- بازسازی (نوسازی و احیای بناهای موجود)
هر دو گروه شامل دسته‌بندی‌های زیر هستند:
- معماری: پروژه‌های معماری معاصر
- معماری داخلی: طراحی داخلی فضاهای مسکونی، تجاری، اداری و فرهنگی
- معماری منظر: طراحی فضای باز، پارک‌ها، باغ‌ها و فضاهای عمومی
- حفاظت، مرمت و احیا: بازسازی و حفاظت از بناهای تاریخی و فرهنگی
- شهر و محله: طرح‌های شهرسازی و بهبود بافت‌های شهری
۴. همکاری‌های بین‌المللی و گسترش تأثیرگذاری جهانی
فصلنامه معماری و ساختمان با نشریه بین‌المللی 2A (Architecture & Art) همکاری نزدیکی دارد و در برگزاری جایزه معماری قاره‌ای 2A مشارکت می‌کند. این جایزه، پروژه‌های برتر در حوزه معماری را در سطح بین‌المللی معرفی می‌کند و شامل دسته‌بندی‌هایی مانند مسکونی، اداری، تجاری و فرهنگی است.
همکاری با نشریات و سازمان‌های بین‌المللی، موجب افزایش اعتبار این فصلنامه در سطح جهانی شده و زمینه‌ساز ارتباط معماران ایرانی با جامعه بین‌المللی معماری شده است.
۵. نقش کلیدی در فرهنگ‌سازی و هدایت جریان‌های معماری
این نشریه با تحلیل روندهای معماری ایران و جهان، بررسی چالش‌های شهری و ساختمانی، و ارائه راهکارهای نوین، نقش مهمی در هدایت گفتمان معماری و شهرسازی ایران ایفا کرده است. با برگزاری رویدادها، نشست‌های تخصصی و مشارکت در نمایشگاه‌های معماری، توانسته است معماران، مهندسان و پژوهشگران را به تبادل دانش و تجربیات تشویق کند.
۶. تیم مدیریتی و تحریریه نشریه
- صاحب امتیاز و مدیر مسئول: احمد زهادی
- مدیر مالی و اداری: اکبر سعادتی نسب
- دبیر علمی: محمود قاسمی تبریزی
- مشاوران علمی و تخصصی: نادر اردلان، بهرام شیردل، فریار جواهریان، سید محمد بهشتی، پیمان رحیمی نژاد، محمود محرومی
فصلنامه معماری و ساختمان، با تولید محتوای علمی و تخصصی، توجه ویژه به پایداری، برگزاری جوایز معتبر، و گسترش همکاری‌های بین‌المللی، به یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌های معماری در ایران تبدیل شده است. این نشریه نه‌تنها در سطح ملی، بلکه در عرصه بین‌المللی نیز توانسته است معماری ایران را معرفی کرده و نقش فعالی در ارتقای استانداردهای معماری و شهرسازی کشور ایفا کند.