مجله تخصصی معماری و ساختمان نشریه معماری و ساختمان
یادداشت: احمد زهادی
سرمقاله شماره 46 فلنامه معماری و ساختمان
اولین دوره جایزه معماری آسیا سال ۲۰۱۵ در کشور ترکیه و شهر استانبول برگزار شد که با استقبال کم نظیری از سوی جامعه معماری بین المللی مواجه شد. ۶۱۳ پروژه از ۲۱ کشور در رقابت شرکت نمودند، داوری در دو مرحله انجام گرفت که همزمان با اعلام نتایج، نمایشگاهی از پروژه های راه یافته به مرحله دوم (۱۴۵ پروژه) | در محل دانشگاه ITU برپا شد و همچنین مراسم اهداء جوایز با حضور داوران و بزرگان عرصه معماری و در سطح بین المللی جهان برگزار که شرح و گزارش کامل آن در شماره اختصاصی فصلنامه 2A با موضوع جایزه معماری آسیا ۲۰۱۵ منتشر گردید. دبیرخانه جایزه (مجله بین المللی 2A) انجام کلیه امور مرتبط با جایزه را از جمله انتخاب هیأت داوری و تعیین خط مشی و هدایت ایشان، ثبت نام از شرکت کنندگان، انتخاب محل انجام داوری و برگزاری مراسم، تدوین دیدگاهها جایزه و تعیین رویکرد آن، تعریف موضوعات و گروه های علمی و … را بر عهده دارد.
در این خصوص دیدگاه مجله 2A (به عنوان برگزار کننده به انعکاس بین المللی نتایج جایزه، سخنرانی ها و همچنین نمایشگاه آثار میباشد که در بلند مدت تأثیر مثبت و عمیقی در جامعه بین المللی معماری خواهد داشت. مسلما این مهم با توجه به اینکه شرکت کنندگان از اکثر کشورهای جهان هستند و پروژه های حساسی را در آسیا معرفی می نمایند، میسر خواهد شد. که البته یکی از اهداف برگزاری جایزه معماری آسیا علاوه بر قدردانی از معماران تأثیرگذار و ایجاد زمینه رقابت بمنظور پیشرفت و رشد علمی، انتشار آثار معماری در جهان و ارائه دستاوردهای نوین در تفکر معماری و تأثیر آن در سطح بین المللی است. همانطور که در کنفرانس به جایزه معماری آسیا ۲۰۱۵ نیز اشاره شد، | معماری آسیا در طول تاریخ تمایل به چندگونگی داشته است.| تمدن های موجود در این قاره از ایران گرفته تا چین، از هند تا عثمانی به ایجاد یک نقشه معماری متفاوت، غنی و متنوع کمک نموده اند که حاصل آن بوجود آمدن فضاهای شهری بی مثال و بدیعی مانند استانبول، اصفهان، سمرقند، کلکته، پکن و توکیو بوده و اینها همگی عمیقا معماری قاره های آمریکا، آفریقا و اروپا را تحت تأثیر خود قرار داده اند و این تأثیر آنچنان محسوس است که نمی توان دینی که معماری قاره های دیگر به معماری آسیا دارند را نادیده گرفت.
لذا این نقش تأثیرگذار در معماری و فرهنگ شرق در غرب شایستگی بررسی ویژه علمی را دارا خواهد بود. از طرف دیگر مدرنیته در دو قرن گذشته (همان طوری که در تحرکات معماری در غرب نیز مشهود است)، در مشرق زمین نیز موثر بوده و تغییرات فاحشی ایجاد نموده که در بوجود آوردن چهره شهرها مشهود است البته با نتایجی که عموما رضایت بخش نیست. با این وجود، با توجه به وضعیت، رویه و گرایش امروزی می توان چنین استنباط نمود که فرهنگ (وابسته به معماری اخیرا شروع به حرکت در مسیر فاصله گرفتن از مدرنیسم نموده و تلاش در فاصله گرفتن از مدرنیته و بازگشت به ارزش های پیشینیان را دارد. همچنین معماری معاصر آسیایی (از سه دهه اخیر) شروع به ارائه پیشنهادات و راهکارهایی بر مبنای شرایط و احتیاجات جغرافیایی و فرهنگی خود نموده است. جایزه معماری آسیا بر آن است تا در جهت تحقق سازگاری اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت ایجاد معماری منطبق با نیازها و شرایط امروزی کشورهای آسیا با هدف پیروی از مدرنیته و حفظ ارزش های بنیادین تاریخی رسالت خود را به انجام رساند.“ در این راستا ارزش های تاریخی و معماری قاره های دیگر نیز در جایگاه خود بسیار مهم و با ارزش است، قاره اروپا هم تحت تأثیر تمدن های خود و تغییرات بنیادین در روند سیاسی و حکومتی در دوره های تاریخی قرار گرفته که معماری معاصر کشورهای اروپا دستخوش این تغییرات بوده است.
بدون تردید گفتگوی معماران در این دو قاره با رویکردهای تاریخی و منحصر به فرد خودشان که حاصل آن معماری معاصر امروز در این دو قاره است، جایی بسیار برای تأمل و پرداختن به آن دارد. در جایزه معماری آسیا ۲۰۱۶ برآنیم تا به این موضوع بپردازیم و طبق برنامه ریزی انجام شده این تعامل با رویکردهای معماری، تاریخ، | هویت و اجتماع خواهد بود که بدین منظور دو سخنران مسلط به شرایط فوق الذکر از دو قاره آسیا و اروپا که از معماران معاصر و به نام هستند، در کنفرانس و مراسم حضور داشته و سخنرانی خواهند کرد. لذا مراسم اهداء جایزه معماری آسیا ۲۰۱۶ و کنفرانس مربوطه، در دانشگاه هنرهای زیبای شهر وین در کشور اتریش برگزار خواهد شد و از بسیاری از بزرگان معماری فعال و آگاه به معماری آسیا و اروپا جهت حضور و همکاری دعوت گردیده است.
در نهایت لازم است اشاره ای هم به محتوای این شماره از مجله داشته باشم. موضوع این شماره به استراتژیهای طراحی و دیدگاه های موجود و مطرح در این زمینه مربوط می شود. | معماری همواره با این مسایل درگیر بوده و استراتژی طراحی از مسایل بنیادین معماری است، اما در سال های اخیر به دلیل تغییرات سریعی که در سیاست های جهانی افتاده و منطقه گرایی و تکثرگرایی در جهان اهمیت بیشتری پیدا کرده است، استراتژی های طراحی نیز به تبع آن تغییر کرده و بیش از آنکه وابسته به ایده آل گرایی صرف باشد به واقعیت های مربوط به شرایط و ویژگیهای منطقه وابسته است. معماران و صاحب نظران در این خصوص نظرات گوناگون و گاهی متضاد دارند که در این شماره در قالب معرفی پروژه و گفتگو به گوشه ای از آنها پرداخته شده است.
