مجله تخصصی معماری و ساختمان نشریه معماری و ساختمان
مسجد ماشه معاونت گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش
مسجد جامع ماشه در تاریخ 1377/10/27 به شماره ۲۱۹۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و یکی از پنج اثر ثبت شده در کیش می باشد. این مسجد با ۱۲۰ سال قدمت در شمال شرقی جزیره در مجاورت دماغه ماشه ، با فاصله کمی از دریا قرار دارد. تا قبل از انتقال بومیان از ماشه به سفین این مسجد بزرگترین مسجد کیش بوده تا حدي که حتي کیشی ها می گویند این مسجد زماني بزرگترین مسجد در خلیج فارس محسوب مي شد. مسجد جامع ماشه توسط شخصی به نام (( عبدالمحسن نور )) معروف به (( بشاري )) که از تجار بزرگ مروارید بود ساخته شد . می گویند او تمامي درها ، چند لها ، ساجها و حصیرهای سقف مسجد را از هندوستان و زنگبار آفریقا به کیش آورده بود. مردم ماشه تا ۴_۳ سال پس انتقال به سفین و تا قبل از آن که مسجد نور را براي برگزاري نماز آماده کنند ، نماز جمعه خود را همچنان در این مسجد مي خواندند . آنها هر هفته با ماشین از سنین جدید به این مسجد مي آمدند و بعد از پایان نماز به سفین باز می گشتند. ماشه ایها به این مسجد به عنوان یکی از ساختمانهای باقی مانده از آبادیشان بسیار علاقه مندند زیرا حدود ۶ سال پس از انتقال ( سال ۱۳۷۱ ) بطور دسته جمعي نسبت به ترمیم کاهگل سقف مسجد اقدام کردند تا از تخریب تدریجي آن جلوگیری شود. تنها کتیبه های موجود در بناي مسجد عبارتند از : سه کتیبه که به شکل منبت چوبي در بالاي درگاه ورودي هاي مسجد ثبت و حك شده اند. کتیبه درگاه میانی مسجد با عبارت : (( بسم الله الرحمن الرحيم)) در میانه آن آغاز و يك قطعه شعر با چهار مصراع در دو طرف آن نوشته شده است و در نهات تاریخ احداث مسجد را در زیر آن آورده که نشان دهنده احداث مسجد یا اختتام بنا آن در بهار سال ۱۳۱۹ هجری قمری می باشد، متن کتیبه مسجد به شرح ذیل است:
الجامع عبد المحسن النور لامع بسم الله الرحمن الرحیم قلت لدا بشر لك السعد الطالع ارخ و قل في وصفه قط لم اجد في ربيع ۱۳۱۹ کجا مع قيس خير بائيه واسع به كمك يكي از آگاهان و شیوخ محلي بنام آقای دریابر ترجمه کتیبه به صورت زیر بدست آمده (( مسجد جامع عبدالمحسن مانند نور میدرخشد ، برایش گفتم به تو بشارت میدهم که سعادت نصیب تو است که مسجد را ساختی) تاریخش را بنویس. در وصف او ، من در گذشته ندیدم و الان هم نمیبینم مشابه خیری که سازنده مسجد جامع قيس انجام داده است. نام او برای انجام کار خیر باز است بهار ۱۳۱۹ )) در سمت چپ این درگاه نیز کتیبه ای دیگر وجود دارد که به نام خدا آغاز شده و به یگانگی خداوند و رسالت حضرت محمد (ص) اشاره می کند و تاریخی را ذکر می کند که عبارتست از ۲۵ صفر ۱۳۱۹ هجری قمری در سمت راست دهانه میاني نیز کتیبه منبت دیگری در بالاي درگاه مسجد وجود دارد که همان متن کتیبه درگاه سمت چپ دهانه مباني را داشته و به تاریخ ۲۵ صفر ۱۳۱۹ هجری قمری اشاره مي نمايد. مسجد ماشه جزء شش اثر ثبت شده ملی در کیش است.
