معماری امروز، معنا و معنویت / احمد زهادی

معماری امروز؛ معنا و معنویت

احمد زهادی

Today’s Architecture, Meaning and Spirituality

Ahmad Zohadi

سرمقاله شماره 28 فصلنامه معماری و ساختمان

در این سال ها، رویکرد معماران جوان و پیشکسوتان صاحب سبک و بیان هنری، به سمت طراحی فضاهایی بوده است که ضمن فاصله گرفتن از الگوهای پیشین و کشف زبانی نوین، معنای معماری را نیز به خانه ها و بناها برگرداند چرا که آنچه معماری معاصر ایران را آسیب پذیر کرده؛ همین بی معنایی محاط بر آن بوده است. تب و تاب شهرنشینی در چند دهه ی اخیر و توسعه ی شتاب زده ی شهرها و شهرکهای مسکونی، موجب شده که عناصر زیبایی شناسانهی بنا تحت شعاع این روند قرار گرفته و گاه به کلی فراموش شود چنانکه امروزه عمدتا با مجتمع ها و بلوک های مسکونی ای رو به رو هستیم که حتی از فضای سبز نیز برخوردار نیستند و به رغم جریان مقبول معماری پایدار در جهان امروز، انگار این واحدهای مسکونی قرار است در یک مقطع زمانی مشخص به کار آیند و سپس به بافتهای فرسوده بپیوندند. این روند تقلیدی، کپی برداری و تکثیر نقشه ها و ایده ها در معماری را باید در بوته نقد گذاشت و چشم اندازی روشن برای آینده ترسیم کرد. در این وضعیت، وقتی در جایزه معماری داخلی شاهد دهها طرح خلاق و نوآورانه بودیم، گویی احساس گمشدهی خود را بازیافته بودیم.

در این شماره ی مجله طرح های برگزیدهی داوران جایزه و نیز پروژه های برتر را به نظر مخاطبان خود می رسانیم. مجله معماری و ساختمان با راه اندازی این جایزه به خود میبالد، و خود نیز در هر گروه ساختمانی یک پروژه منتخب را معرفی می نماید. برخی طرح ها و و پروژه های ارسالی به دبیرخانه جایزه بنا به نظر و رای داوران، واجد ارزشهای معمارانه کم نظیر بوده و امکان پیشتازی در مسابقات بین المللی را نیز دارند. شاید یکی از دلایل ارتقاء و تعالی کار معماران جوان همین جایزه معماری و به وجود آمدن زمینه های رقابت سالم و به دور از حب و بغضهای متداول بوده است. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه کنیم که استمرار این روند اثرگذار مستلزم به میدان آمدن کارفرمایان و استقبال آنها از اجرای پروژه های برتر معماری است. بی تردید تغییر در فرایند معماری امکان پذیر نمی شود مگر آنکه سرمایه های مادی و معنوی یکدیگر را دریابند و شهرداریها و دولت نیز، نقش نظارتی خود را به گونه ای موثر ایفا کنند.

امروز هر آجری که به کالبد و بافت شهر اضافه شود باید مبنا و مقیاس معماری داشته باشد اگر نه صرفا با هدر رفت سرمایه های انسانی و اقتصادی مواجه خواهیم بود. معماری ایران، تاریخ دارد. معنا و معنویت دارد. آنچه همواره وجه تمایز معماری تاریخی ما از کشورهای منطقه بوده، معنامحوری و هویت استعلایی آن بوده که متاسفانه در دوران اخیر با غلبهی فناوری بر فکر و اندیشه، به مسیر دیگری هدایت شده و اصالت و شکوهمندی آن از بین رفته است. پس اگر به آینده می اندیشیم به ناگزیر باید این مقولات را نیز در نظر داشته باشیم. ما به عنوان یک نشریه ی حرفه ای معماری پیوسته به سوی افق های روشن آینده گام برداشته ایم و تعامل با مخاطبانمان نیز نشانگر این روند است. در جلسهی داوری پروژه های مرتبط با جایزه معماری داخلی شخصا شاهد بودم که داوران مسابقه – که هر یک از چهره های برجسته معماری کشور محسوب میشوند- چگونه پس از ساعت ها بحث و نقد و تحلیل آثار رسیده، به این باور مشترک رسیدند که معماران کشورمان هیچ از همتایان خارجی خود کم ندارند و تنها باید ایده و کار آنها دیده شود و به اجرا درآید. در این صورت هم فضای نامطلوب و ضد معماری فعلی تغییر می کند و هم تاریخ فراموش شده معماری بار دیگر در اذهان معماران و طراحان زنده خواهد شد.

I believe that culture and spirituality directly and indirectly effects our lives in all dimensions specially in the dimensions of form, figure and space. The older traditions like traditional eastern societies have a certain structural design which has been kept throughout many years because they respected and followed their traditional, cultural design and structure which was based on their social ,cultural and spiritual values.