گفت‌وگو با مهندس مهدی علیزاده

به سوی معماری مجازی

گفت‌و‌گو با مهندس مهدی علیزاده در تابستان ۱۳۸۴ انجام، و در شماره ششم مجله «معماری و ساختمان» منتشر شد.
در مقدمه‌ی گفت‌وگو نوشتیم:
مهندس علیزاده با فکر و ذکر بلند‌پروازانه‌اش در ساحت معماری امروز به شدت تنهاست. او معماری است با تجربه‌ی ساخت بهترین خانه‌های شخصی تهران دیروز و کلان شهر امروز است. خودش می‌گوید از سال ۱۳۳۶ معمار خانه بوده. با این حال بر این باور است که دیگر آن علیزاده‌ی دهه‌ی پنجاه و شصت نیست. او حالا از یک سو ایده‌ی لانه زنبوری‌های خواب و گستره اجتماعی نظام فضایی ( غذا – نشیمن، ملاقات و فراغت یا به قول خودش اتینا) را در سر می‌پروراند و از طرف دیگر به طراحی خانه‌هایی می‌اندیشد که از بستر ماده و مصالح جدایند و ساختارهای خود را از جهان مجازی معماری می‌گیرند. خانه‌ی مجازی، ایده‌ای است که در عصر ابر ساختارها (Hyper Structure) دنبال می‌شود و از آن به عنوان فضاهای جدید پیکر و ذهن یاد می‌شود. خانه‌ی مجازی از میان طرح، فضا، ساخت، و هوشمندی پدید می‌آید و روابط تاکنون نادیده را نشان می‌دهد. چنین خانه‌ای روش‌های متداول اندیشیدن و سکونت را به هم می‌ریزد . این گونه خانه‌ها مبتنی به فضایی پویا با کیفیت مجازی‌اند، اما معماری با ماده سروکار دارد و با ماده شکل می‌گیرد یعنی ریشه در واقعیت دارد، حال اینکه فضای مجازی با واقعیت فاصله‌ای معنادار می‌گیرد و لاجرم ماده را کنار می‌گذارد یا دستکم ماده تعریفی ورای تعاریف مرسوم می‌یابد. در دنیای سینما هم طی چند دهه‌ی اخیر اتفاقاتی افتاده که ایده‌ی مجازی شدن فضا و معماری را ملموس و دسترسی‌پذیر کرده است؛ فیلم‌هایی چون ادوارد دست قیچی اثر تیم برتون و بلید رانر کار ریدلی اسکات به تمامی نمایانگر فضاهایی مجازی‌اند با این حساب، آینده معماری مثل همه‌ی آینده‌های دیگر در ساحت هنر و فناوری دستخوش تحولاتی است که ناگزیریم به آن بیندیشیم. مهندس علیزاده در آستانه‌ی هشتاد سالگی که ظاهرا سن بازنشستگی است به معماری مجازی و خانه‌های آینده فکر می‌کند، فرایندی پیچیده و جسارت آمیز. آنچه می‌خوانید ماحصل یک گفت‌وگوی نامتعارف با این معمار تمام عیار است.