مجله تخصصی معماری و ساختمان نشریه معماری و ساختمان
جایزه معماری آسیا، استانبول
مهرماه 1394
2A Asia Architecture Award
Istanbul – October 2015
Theme: The Emergence of Contemporary Architecture in Asia
منتشر شده در شماره 44، پاییز 94
در راستای نیل به اهداف تعریف شده دو مجله تخصصی معماری و ساختمان و 2A با افتخار جایزه معماری آسیا در سال 2015 در کشور ترکیه شهر استانبول به میزبانی دانشگاه ITU برگزار گردید و در همین نخستین سال به لحاظ علمی و حرفه ای دارای سطحی بسیار بالا و با حضور پرشور معماران از گوشه و کنار جهان و بازتاب های داخلی و بین المللی ارزنده بود.
یکی از مهم ترین اهداف بلند مدت این جایزه، ایجاد مرجع علمی تخصصی برای معماری و دست اندرکاران آن در حوزه داخلی و بین المللی است. که حاصل آن پیشبرد نقش ارزنده این شاخه تخصصی در تعیین چارچوب های فرهنگی، روندی در توسعه فرهنگی و معماری کشورهای قاره آسیا است که معماران با تاکید ریشه و اصالت کشورهای این قاره، تصویر وجهت مسیر معماری امروز را رقم می زنند.
نخستین دوره جایزه معماری آسیایی 2A با عنوان اختصاری 2AAA 2015 در تاریخ شانزدهم اکتبر 2015 (24 مهرماه 1394) با برگزاری مراسم اعلام برندگان مسابقه در دانشکده معمار دانشگاه فنی استانبول (ITU Miimarlik Fakultesi) به کار خود پایان داد.
این دوره با موضوع “ظهور معماری معاصر در آسیا” به دغدغه هویت های فرهنگی – اجتماعی – بوم شناختی – منطقه ای تمرکز داشته و با خط مشی اصلی زیر تعریف گردید : “شناخت و بازنمایی ماهوی معماری در آسیا و گرامی داشت ارزش و اهمیت هویت اجتماعی و فرهنگی و معنویت در معماری در کنار جنبه های ملموس و کالبدی آن“
جایزه معماری آسیایی 2A در نخستین سال برگزاری با استقبال قابل توجهی رو به رو شد در این رقابت دو مرحله ای، در محله ی نخست و در طول یک ماه و نیم مهلت ارسال پروژه، بیش از ششصد پروژه از نوزده کشور آسیایی (افغانستان، اندونزی، آذربایجان، ایران، بنگلادش، تایوان، تایلند، ترکیه، چین، ژاپن، سری لانکا، سنگاپور، عربستان سعودی، قطر، کره جنوبی، لبنان، نپال، ویتنام و هند) و از معمارانی از سراسر جهان (شامل کشورهای آسیایی نام برده و نیز پنج کشورغیر آسیایی انگلستان، ایالت متحده آمریکا، ایتالیا، آلمان و کانادا) در هفت شاخه ی مسکونی (شامل ورزشی – تفریحی، آموزشی، گردشگری، فرهنگی، مذهبی، حمل و نقل، مدنی)، پروژه های شهرسازی / روستایی / مشارکت مردمی / منظر و فضاهای عمومی شهری، پروژه های مرمت / احیا / نوسازی / بازسازی (تاریخی و جدید)، معماری داخلی و طرح های ساخته نشده / پروژه های آینده شرکت کردند.
از این تعداد، نزدیک به چهارصد پروژه با مقررات و شرایط تعریف شده برای جایزه همخوانی داشته و برای رقابت دور نخست پذیرفته شدند.
در مرداد 1394، پروژه های شرکت داده شده در هفت شاخه تعریف شده برای جایزه، توسط هیات داوری – Romi Khosla (هند)، Seung H-Sang (کره جنوبی)، Bahram Shirdel (ایران)، Sinan mert Sener و Yavuz Selim Sepin (ترکیه) – بررسی و براساس خطی مشی اصلی و نیز معیارهای تعریف شده برای جایزه، ارزیابی شدند.
هیات داوری :
سنان مرت سنر ……………………… Sinan mert Sener
دارای درجه دکترای معماری، رئیس دانشکده معماری دانشگاه ITU استانبول، برنده ی شانزده جایزه و نشان ملی در زمینه ی معماری در ترکیه، محقق و نویسنده ی کتب و مقالات علمی متعدد در مجلات بین المللی معماری .
سونگ اچ – سانگ ………………………… Seung H-Sang
یکی از پیشروان معماری معاصر در کره جنوبی، موسس دفتر IROJE Architects & Planners و برنده ی جوایز متعدد معماری در مقیاس ملی و بین المللی و نویسنده کتاب های معتبری در حوزه ی نظری و عملی معماری.
بهرام شیردل ………………………………. Bahram Shirdel
معمار و مدیر شرکت مهندسان مشاور شیردل و همکاران، برنده ی جوایز معتبر معماری در مقیاس بین المللی و ملی (ایران)، دارای سابقه ی حضور در مقام مدیر برنامه ی تحصیلات عالیه طراحی معماری در مدرسه AA لندن مدرس معماری در دانشگاه هاروارد، انجمن معماری کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه های دیگری در سطح جهان.
رومی خسلا ……………………………. Romi Khosla
معمار و موسس Romi Khosla Design Studio در هند. فارغ التحصیل توامان در رشته ی اقتصاد از دانشگاه کمبریج و معماری از مدرسه AA لندن. مشاور ارشد UNDP (برنامه توسعه سازمان ملل متحد)، UNESCO (سازمان آموزشی – علمی – فرهنگی سازمان ملل متحد)، عضو هیات داوران حایزه ی معماری آقاخان و عضو هیات امنای بنیاد هنری هند.
یاووز سلیم سپین ……………………….. Yavuz Selim Sepin
معمار و محقق معماری، استاد دانشگاه های Maltepe University، Tildiz Technical University و Okan University در ترکیه، برنده ی جوایز متعدد معماری.
برگزار کننده : فصلنامه بین المللی 2A
معیارهای ارزیابی پروژه ها عبارت بودند از:
– دستاورد (های) طراحی
– مطالعات و تحلیل برخاسته از بستر و محیطدستاوردهای فنی
– دستاوردهای فنی
– کاربست خلاقانه مواد و مصالح
– پایداری محیطی / بازنمایی حس مکان و بوم
– بازنمایی هویت فرهنگی – اجتماعی
– مسوولیت اجتماعی / مشارکت و ارتباط مردمی – اجتماعی – شهری
– اثر گذاری و بازنمایی شرایط و مشخصات اقتصادی
در دور نخست 145 پروژه در هفت شاخه ی جایزه، موفق به کسب حد نصاب امتیاز تعریف شده گردیده و جهت شرکت در مرحله ی دوم مسابقه و نیز شرکت در نمایشگاه پروژه های برگزیده، دعوت شدند.
داوری مرحله ی دوم مسابقه در تاریخ دوازدهم اکتبر 2015 (20 مهرماه 1394) در دانشکده معماری ITU صورت گرفت و براساس رای و دفاع داوران، مراتب اول تا سوم هر یک از شاخه های هفت گانه تعیین گردیدند. همچنین بر اساس نظر داوری در پنج شاخه های هفت گانه تعیین گردیدند. همچنین بر اساس نظر داوری در پنج شاخه علاوه بر نفرات اول تا سوم، پروژه های تقدیر شدند. بدین ترتیب در مراسم اعلام برندگان مسابقه و با حضور جمع قابل توجهی بیست ویک مدال و هشت تقدیرنامه به برندگان و تقدیر شدگان جایزه تقدیم شد.
همکار علمی دانشگاهی جایزه: دانشگاه ITU استانبول
حامیان جایزه: شرکت آرایه های کویر، مگاپارس، شیشه جام ترکیه
جایزه معماری آسیا بصورت سالیانه توسط مجله بین المللی 2A برگزار می گردد.
گزارش کنفرانس بین المللی معماری آسیا در ITU
استانبول- پانزدهم اکتبر 2015
2A International Architectural Conference
Theme: Asia Architecture on the Way of Transition
مقدمه کنفرانس:
معماری آسیا در طول تاریخ تمایل به چندگونگی داشته است. تمدن‌هاى موجود در این قاره از ایران گرفته تا چین، از هند تا عثمانی به ایجاد یک نقشه معماری متفاوت، غنى و متنوع کمک نموده‌اند که حاصل آن بوجود آمدن فضاهای شهری بى‌مثال و بدیعى مانند استانبول، اصفهان، سمرقند، کلکته، پکن و توکیو بوده و این‌ها همگى عمیقاً معماری قاره‌های آمریکا، آفریقا و اروپا را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند و این تأثیر آنچنان محسوس است که نمی‌توان دینى را که معمارى قاره‌هاى دیگر به معمارى آسیا دارند را نادیده گرفت. لذا این نقش تأثیر‌گذار در معماری و فرهنگ شرق در غرب شایستگی بررسی ویژه علمی را دارا خواهد بود. از طرفی مدرنیته در دو قرن گذشته (همان طوری که در تحرکات معماری در غرب نیز مشهود است)، در مشرق زمین نیز موثر بوده و تغییرات فاحشى ایجاد نموده که در بوجود آوردن چهره شهرها مشهود است البته با نتایجی که عموماً رضایت بخش نبوده است. با این وجود، با وضعیت رویه و گرایش امروزى مى‌توان چنین استنباط نمود که فرهنگ (وابسته به) معماری اخیراً شروع به حرکت در مسیر فاصله گرفتن از مدرنیسم نموده و تلاش در فاصله گرفتن از مدرنیته و بازگشت به ارزش‌هاى پیشینیان را دارد. همچنین معماری معاصر آسیایی (از سه دهه اخیر) شروع به ارائه پیشنهادات و راهکارهایى بر مبناى شرایط و احتیاجات جغرافیایی و فرهنگی خود نموده است. جایزه معمارى آسیا بر آن است تا در جهت تحقق سازگاری اقلیمی، اجتماعی، فرهنگی و در نهایت ایجاد معماری منطبق با نیاز‌ها و شرایط امروزى کشور‌هاى آسیا با هدف پیروى از مدرنیته و حفظ ارزش‌هاى بنیادین تاریخى رسالت خود را به انجام رساند.
بهرام شیردل
کلان شهر ـ قرن بیستم – قرن بیست و یکم
چکیده: من مکانی را درک می‌کنم که ساختارهای فضایی متفاوت آن، بازنمودی از حضور چندگانه ما در این دنیا باشد. ایجاد فضای جغرافیایی ناهمگن، در واقع فضایی مقارن برای تمدن‌ها خلق می‌کند که در آن ایدئولوژی از ماده جدا می‌شود. معماری شهری در قاره آسیا با الهام از چهار تمدن معتبر شکل گرفته: چین، هند، ایران، و بعدها ژاپن. پیشرفت و نوگرایی که ره آورد معماری مدرنیستی بود، به بافت شهرهای آسیا تحمیل شد و شهروندان آسیایی را با فضایی بیگانه و متفاوت با ساختار فکری و فیزیکی‌شان روبرو کرد. در این دوران، هزاره سوم (در آسیا باستانی‌تر) و قرن بیست و یکم، شاهد پدیده ظهور معماران، از بیروت گرفته تا سایگون، هستیم که با جدیت سعی دارند با ایجاد فضاهای نو، فضای گمشده تمدن کهن را دوباره زنده کنند.
معماری سرزمینی، ذهنِ سرزمینی می‌سازد
٣٠ میلیون سال پیش، صفحه هندوستان و صفحه عربستان با هم برخورد کردند؛ حاصل این برخورد جغرافیای پُرچینی است که فلات ایران نام دارد. این جغرافیا به درازای این ٣٠ میلیون سال، زلزله‌خیز، ناپایدار و بی‌ثبات است. به بلندای این ٣٠ میلیون سال، یا دست‌کم در طول این چند هزار سال گذشته، مردمان این جغرافیا (سرزمین) با ذهن‌هایشان در تقابل با این ناپایداری، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ساخته‌اند؛ فرهنگ‌ها و تمدن‌هایی به‌مثابه ثبات و پایداری. تجربه تاریخی فلات ایران، یکی از چهار تمدن وسیع آسیایی است؛ در کنار چین، هند و ژاپن. معماری این تمدن‌ها از ایده‌آل‌های ذهن و مرام شکل می‌گیرد، از زندگی شکل می‌گیرد. کانون‌های فرهنگ ساخته می‌شود، تمدن جغرافیایی آسیا بنیان نهاده می‌شود. معماری هنری است که مبانی آن در تاریخ شکل می‌گیرد. معماران هنرمندانی هستند محافظه‌کار؛ محافظه‌کار نه به معنای رایج آن، بلکه به معنای حافظان تمدن. حافظان فرهنگ‌ها. حافظان فضای ساختاری و ذهن‌ها. فرهنگ معماری در هزاره سوم و در قرن بیست‌ویکم بررسی می‌کند که جهان باورش را به پیشرفت و توسعه از دست داده است. باید توجه داشت، این باور مبتنی بر این اصل مهم است که ٢٠ درصد از مردمان این جهان را مسلمانان تشکیل می‌دهند اما سهم آنها از اقتصاد جهانی تنها چهار درصد است. معماران آسیا به‌دنبال توسعه دنیای مدرن رویکرد و نگاهشان معطوف است به احیای تمدن‌های این جغرافیای پُرچین. معمارانی هستند از بیروت تا سئول، که کار می‌کنند تا بتوانند پاسخی بیابند در جهت نیازهای مردمان این تمدن‌ها و جوامع آنها.
بنیان جایزه معماری آسیا، در تهران و در بحث و گفت‌وگو با آقای احمد زهادی صورت پذیرفت. برگزاری جایزه معماری آسیا توسط آقای زهادی (2A) در استانبول سه دستاورد مهم داشت: یکی مبتنی است بر گفته‌ای از داریوش شایگان؛ «چگونه می‌توانیم فضاهای گمشده را در معماری جدیدمان بازیابیم». دوم: اساسا نظام و حرفه معماری در آسیا در این راستا پیش می‌رود و گام برمی‌دارد؟ سوم: معماران ایرانی در تعامل با معماران دیگر این سه تمدن آسیایی، جهانی شوند. معماری در جغرافیای اقلیمی و فرهنگ معماری سرزمینی، آغاز بحث ژوری اولین جایزه معماری آسیا بود.
این نگاه پروژه‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کند: ١. پروژه‌هایی که مبتنی‌بر جغرافیای سرزمینی بودند و تلاش کرده بودند سازماندهی فضایی بر اساس انگاره فرهنگ معماری آن سرزمین باشند. ٢. پروژه‌هایی که مبتنی‌بر برداشت‌های خامی از جزئیات معماری غرب بودند و سازماندهی فضایی، فرم‌هایی از معماری غرب را به ساختار فضایی شهرهای آسیا تحمیل کرده بودند. معماری نه بازتولید است نه اختراع فرم‌های جدید، معماری تسخیر نیروهاست در گستره جغرافیای سرزمینی. معماری باید مشکلات اجتماعی، شهر‌نشینی و شهروندی را حل‌وفصل کند و گام بردارد در جهت بهترکردن زندگی مردم. سازماندهي فضایی مناسب، مرام، مذهب و فرهنگ مردم را متأثر از خود می‌کند. پروژه‌های متحد معماری و شهرسازی که بر اساس الگوهای مدرنیستی معماری غرب، در آسیا احداث شدهاند نه‌تنها پاسخی برای زیستِ محیط در مشرق‌زمین نبوده‌‌اند، بل نتایج فاجعه‌باری به بار و به ارمغان آورده‌اند. جایزه معماری آسیا در استانبول می‌کوشد پشتیبانی کند از معمارانی که در آسیا کار می‌کنند برای آسیا. این جایزه همچنین می‌کوشد این معماران را بشناساند تا جریان تأثیرگذاری به‌سوی بهبود محیط زیست زندگی مردم و نیازهایشان، آرزوها و رؤیاهاشان شکل بگیرد.
رومی خسلا
معماری معاصر آسیا
چکیده: رومی خسلا هویت و تاریخ جدیدی برای معماری معاصر آسیا ارائه می‌کند، او گفت شهرسازی فقط سه درصد از خشکی‌های سیاره زمین را می‌پوشاند و ما باید در این فضای بسیار کوچک و منطقا پرجمعیت، چیزی را جستجو کنیم که آن را معماری معاصر آسیا می‌نامیم. مشکلات موجود در راه تعریف معماری آسیایی باید حل شوند، چون تاریخ آشنای معماری مدرن جهانی را تاریخ و پنداره‌های افسانه‌ای ساخته‌اندکه از اعماق یک تمدن ظاهرا روشن‌بینانه یهودی ـ مسیحی سربرآورده‌اند،که در آن آسیا به مثابه یک منطقه حاشیه‌ای در نظر گرفته شده است. خسلا چند ویژگی شاخص معماری معاصر آسیا را می‌ستاید، از جمله تداوم دوران پیش از مدرنیسم، در عین داشتن هویتی دورگه، و گنجاندن آگاهانه آن در فضایی فلسفی که با کنش‌های مقدسِ متقابل اشیا و موجودات در هم تنیده و ادغام شده است. او نتیجه می‌گیرد آسیا خوش شانس بوده که هر چند به زحمت، توانسته این ارزش‌های اجتماعی را، که زمانی عالمگیر بودند اما با تحمیل مدرنیسم به ارزش‌های منسوخ تمدن یهودی ـ مسیحی از بین رفتند، حفظ کند. قرن بیستم آزادی و مدرنیسم به همراه آورد اما هولوکاست که میلیون‌ها زندگی را از بین برد، بنیادهای اخلاقی آن تمدن را ویران کرد. حالا در شروع این هزاره، شاید میراث آسیا، مسئولیت بزرگ توصیف یک آرمانشهر جدید باشد. رومی حضور برخی از این عوامل را در معماری معاصر آسیا جستجو می‌کند. امره ارولات Emre Arolat گرایش‌های معمارانه رایج در معماری ترکیه A Section Through the Current Architectural Tendencies in Turkey چکیده: امره ارولات درباره گرایش‌های رایج در معماری ترکیه در طول زمان سخن گفت. او با نگاهی به معماری ترکیه از دهه 1930 به این سو، یعنی اندک زمانی پس از تاسیس جمهوری ترکیه، معماری مدرن و معاصر ترکیه را بررسی می‌کند. ارولات بررسی تاریخ مدرن و معاصر معماری ترکیه را از دهه 1960 آغاز می‌کندکه دفتر معماری ارولات تاسیس شد وبه تدریج جایگاه خود را در معماری مدرن ترکیه تثبیت کرد، پس از آن سال‌های 2000 را که دفتر EAA شکل گرفت تا امروز،همراه با چند پروژه مطالعه موردی تشریح خواهد کرد. ارولات مدیر استودیویی است که هدفش تمرکز بر «موقعیت» و گسترش آن از طریق قابلیت‌های ذاتی‌اش است. او دیدگاه خود در باره چگونگی تاثیر تحولات سیاسی، اجتماعی، کالبدی و محیطی کشورش بر گرایش‌های معمارانه را در طول زمان تجزیه و تحلیل می‌کند.
سئونگ اچ‌ـ‌سانگ
زمین نوشته
چکیده: در سال 2000 که نمایشگاه جهانی معماریِ دوسالانه ونیز، موضوع خود را «زیبایی شناسی کمتر، اصول اخلاقی بیشتر» اعلام کرد، من کمی غافلگیر شدم. مدت ها بود واژه «اصول اخلاقی» رادر معماری غرب از یاد برده بودم. اصول اخلاقی از ارتباط میان خود و دیگران پدیدار می‌شود. معماری غربی، زیر سلطه روش‌های قائم به ذات، با اصول اخلاقی کاملا غریبه شده. اما برای نیاکان ما اصول اخلاقی یک ضرورت بود. برای نیاکان ما نخستین اصل معماری رعایت اصول اخلاقی بین زمین و ساختمان، بین ساختمان و ساختمان، و بین انسان و انسان بود. بنابراین معماری ما با طبیعت، با محیط پیرامون، و با انسان هماهنگ بود. منظری خلق می‌کرد که در آن همه چیز هماهنگ بود. در آغاز این عصر جدید، معماری غربی که همیشه ادعای تسلط بر هماهنگی داشت، به جستجوی الگوی جدیدی برآمد. در زبان کره‌ای واژه «تئومونی» به معنای نقش و نگار حک شده روی زمین است. وقتی می‌گویند «هیچ تئومونی وجود ندارد» یعنی هیچ اساس و دلیلی برای آن وجود ندارد. این معنای فوق‌العاده‌ای است. کم‌ترین معنایش این است که نیاکان ما زندگی را چیزی جدانشدنی از تاریخ حک شده بر زمین تلقی می‌کردند. زندگی کوچ‌نشینی، یک زندگی مستقل از زمین است. با تنزل معماری و خانه‌های ما به سطح مستغلاتی صرفا برای خرید و فروش، آنها دیگر ارزش‌هایی را که بیان‌کننده هویت خانواده و فرهنگ است از دست داده‌اند. به این دلیل است که ما زندگی کوچ‌نشینی داریم، برای بیشتر داشتن، از این آپارتمان به آن آپارتمان نقل مکان می‌کنیم. مارتین هایدگر (1889ـ1976) عقیده داشت که با سکونت موجودیت پیدا می‌کنیم و تنها یک انسان شاعرمسلک می‌تواند ساکن شود. از آنجا که این مسکن است که ردپای خود را بر زمین می‌گذارد، فرایندی است که در حافظه می‌ماند. چون نیاکان ما خاطره حک شده بر زمین را ناشی از رسوم و عادات بد و کار شیطان می‌دانستند، آن خاطرات باید زدوده می‌شدند، و بعد برای اینکه بتوانیم تاریخ جدیدی بیافرینیم، فراموشی به ما تحمیل شد. ما بدون تئومونی زندگی می کنیم، یعنی یک زندگی بدون پایه و بنیان. گذشته وجود دارد، زیرا ما آن را گذرانده‌ایم. اما فکر می‌کنیم که صرفا گذشته است. در واقع همچون آثار انگشت و خطوط کف دست‌مان، خاطره گذشته‌مان بر کل زمین حک می‌شود. همچون اثر انگشت، هر تکه از زمین هم یگانه است، نقش آن گاهی حاصل تاریخ طبیعی، وگاه نقشی حاصل از تداوم زندگی بشر است. تاریخ و داستان زندگی ما روی زمین نوشته شده. بنابراین زمین، یک کتاب تاریخ عظیم و اصیل، و طبعا بسیار باارزش است. این است زمین نوشته. این زمین نوشته، ارگانیسمی مدام در حال تغییر، و نیروی زندگی است که درخواست می‌کند چیزی به آن اضافه شود. روح دارد، و سخن می‌گوید. به گفته سوزان لنگر (1895ـ1985) اگر معماری تجلی شخصیت مکان است، ابتدا باید خواسته‌های تازه زمین را بشنود، زمینی که تاریخ پهناوری را تجربه کرده. معماری کاری است که با احترام، زبان فریبنده این زمین را آشکار می‌کند، اقدامی است همراه با تفکر عمیق و سپس فروتنانه افزودن چیزی به زمین، با یک زبان جدید شاعرانه.
