بی‌کران‭

بی‌کران‭

مربی‭: ‬علی‭ ‬سوداگران

دستیاران‭ ‬مربی‭: ‬پیام‭ ‬پیرو،‭ ‬حنیف‭ ‬حق‭ ‬طلب

اعضای‭ ‬تیم‭:‬‭ ‬محمدرضا‭ ‬ناظری،‭ ‬مهدی‭ ‬ده‭ ‬يادگاری،‭ ‬فرهود‭ ‬كنكاش،‭ ‬شهرزاد‭ ‬نيسانی،‭ ‬احسان‭ ‬اقليدس،‭ ‬محمدرضا‭ ‬منصوری‭ ‬شيرازی،‭ ‬ميلاد‭ ‬گودرزی،‭ ‬سجاد‭ ‬سرحدی،‭ ‬علی‭ ‬جمالی،‭ ‬امير‭ ‬شجاعی‭ ‬واحد،‭ ‬بهنام‭ ‬اكبری،‭ ‬عرفان‭ ‬سرحدی،‭ ‬گيوا‭ ‬خاكساری،‭ ‬عليرضا‭ ‬عزيزی

سفارش‭ ‬دهنده‭ : ‬کارگاه‭ ‬مسابقه‭ ‬قوام‭ ‬الدین‭ ‬شیرازی‭ ‬

محل‭ ‬اجرای‭ ‬طرح‭: ‬شیراز،‭ ‬جلوخان‭ ‬باغ‭ ‬عفیف‭ ‬آباد

مساحت‭:‬‭ ‬‮٣٦‬‭ ‬مترمربع

نامرزانگی

مرزِ‭ ‬مرز‭ ‬کجاست‭ ‬؟‭ ‬تالیف‭ ‬و‭ ‬خوانش‭ ‬معماری‭ ‬همواره‭ ‬درگیر‭ ‬دیالوگ‭ ‬دو‭ ‬بسترِ‭ ‬درون‭ ‬موضوعی‭ ‬و‭ ‬برون‭ ‬موضوعی‭ ‬خود‭ ‬بوده‭ ‬است‭ . ‬در‭ ‬مدیوم‭ ‬معمار‭ ‬،‭ ‬معماری‭ ‬از‭ ‬اولین‭ ‬لحظه‭ ‬آفرینشِ‭ ‬ایده‭ ‬ای‭ ‬و‭ ‬فرمی‭ ‬خود‭ ‬تجمیعی‭ ‬از‭ ‬هم‭ ‬پوشانی‭ ‬های‭ ‬بدون‭ ‬مرز‭ ‬علوم‭ ‬و‭ ‬هنر‭ (‬در‭ ‬معنای‭ ‬کلی‭ ‬خود‭) ‬خواهد‭ ‬بود‭ . ‬از‭ ‬اولین‭ ‬تصمیم‭ ‬در‭ ‬همنشینی‭ ‬یک‭ ‬آجر‭ ‬با‭ ‬آجر‭ ‬دیگر‭ ‬،‭ ‬فرآیندی‭ ‬انتخابی‭ ‬از‭ ‬نحوه‭ ‬ی‭ ‬قرارگیری‭ ‬یون‭ ‬های‭ ‬شیمیایی‭ (‬ماده‭) ‬در‭ ‬قالب‭ ‬فرمول‭ ‬های‭ ‬هندسی‭ (‬ساختار‭ ‬بصری‭) ‬برای‭ ‬ایستایی‭ ‬فیزیکی‭ (‬نیرو‭) ‬معماری‭ ‬انجام‭ ‬میشود‭. ‬از‭ ‬این‭ ‬سو‭ ‬نوعیتِ‭ ‬انتخابِ‭ ‬معمار‭ ‬و‭ ‬نحوه‭ ‬ی‭ ‬اجبار‭ ‬مخاطب‭ ‬به‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬محصولش‭ ‬بیان‭ ‬کننده‭ ‬نگرش

‭(‬vision‭) ‬معمار‭ ‬به‭ ‬زندگی‭ ‬،‭ ‬طبیعت‭ ‬،‭ ‬ورای‭ ‬آنها‭ ‬و‭ ‬خودِ‭ ‬معماری‭ ( ‬landscape + mindscape‭) ‬است‭ . ‬اجماعی‭ ‬بدون‭ ‬مرز‭ ‬از‭ ‬ریز‭ ‬مرزهای‭ ‬متواتر‭…‬

خلاقیت‭ ‬معمار‭ ‬منوط‭ ‬به‭ ‬نحوه‭ ‬ی‭ ‬انتخاب‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬نشینی‭ ‬این‭ ‬لایه‭ ‬های‭ ‬متواترِ‭ ‬هم‭ ‬پوشانِ‭ ‬تاثیرگذازِ‭ ‬در‭ / ‬بر‭ ‬هم‭ ‬برای‭ ‬شکل‭ ‬گیری‭ ‬لایه‭ ‬های‭ ‬پیوسته‭ ‬و‭ ‬تاثیر‭ ‬پذیر‭ ‬کلاسیکِ‭ ‬خود‭ ‬معماری‭ ( ‬پوسته‭ ‬،‭ ‬گوشته‭ ‬،‭ ‬هسته‭ ) ‬و‭ ‬خلق‭ ‬یک‭ ‬مخلوق‭ ‬فرامرزی‭ ‬است‭ (‬null hypothesis‭) . ‬

شهر‭ ‬و‭ ‬معماری‭ ‬

اما‭ ‬مرز‭ ‬بحرانی‭ ‬این‭ ‬دیالوگ‭ ‬،‭ ‬لحظه‭ ‬ی‭ ‬چیدمان‭ ‬و‭ ‬اجماع‭ ‬این‭ ‬ریز‭ ‬دیسیپلین‭ ‬های‭ ‬صِرف‭ ‬و‭ ‬شکل‭ ‬گیری‭ ‬یک‭ ‬کل‭ ‬انباشته‭ ‬است‭ ‬،‭ ‬وقتی‭ ‬نیاز‭ ‬شهرنشینی‭ ‬در‭ ‬تضاد‭ ‬با‭ ‬خواست‭ ‬شهریت‭ ‬قرار‭ ‬می‭ ‬گیرد‭ . ‬مرز‭ ‬اجبار‭ ‬گونه‭ ‬ای‭ ‬که‭ ‬انتخاب‭ ‬گریهای‭ ‬ معمارانه‭ ‬،‭ ‬مردم‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬کنش‭ ‬متقابل‭ ‬و‭ ‬اصطکاک‭ ‬نامانوس‭ ‬بصری‭ ‬و‭ ‬فیزیکی‭ ‬با‭ ‬ریز‭ ‬انباشته‭ ‬های‭ ‬نا‭ ‬متجانسی‭ ‬به‭ ‬اسم‭ ‬شهر‭ ‬قرار‭ ‬میدهد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬ورای‭ ‬چیدمان‭ (‬syntax‭) ‬شلخته‭ ‬وار‭ ‬خود‭ ‬،‭ ‬مردم‭ ‬را‭ ‬عادت‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬از‭ ‬هم‭ ‬گسیختگی‭ ‬ذهنی‭ ‬داده‭ ‬است‭ … ‬نقد‭ ‬دید‭ ‬افقی‭ ‬شهر‭ !‬

شهر‭ ‬اجماعی‭ ‬همسایه‭ ‬وار‭ ‬از‭ ‬مالکیت‭ ‬های‭ ‬درون‭ ‬محور‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬همین‭ ‬حق‭ ‬مالکیت‭ ‬شروع‭ ‬تعریف‭ ‬مرز‭ ‬و‭ ‬تشکیل‭ ‬حریم‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تخطی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬تبعات‭ ‬خواهد‭ ‬داشت‭ . ‬پس‭ ‬مرز‭ (‬border‭) ‬در‭ ‬فیزیک‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬حد‭ (‬limit‭) ‬در‭ ‬رفتار‭ ‬میشود‭ . ‬شهری‭ ‬که‭ ‬تصور‭ ‬یوتوپیاگونه‭ ‬ی‭ ‬میان‭ ‬فضاهای‭ ‬شهری‭ ‬آن‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬توده‭ ‬ساخت‭ ‬های‭ ‬کابوس‭ ‬وار‭ ‬انباشته‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬بطن‭ ‬خود‭ ‬مکانیت‭ ‬های‭ ‬صلب‭ ‬فضاها‭ ‬را‭ ‬زیر‭ ‬سیطره‭ ‬خود‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬است‭ (‬پخشایش‭ ‬افسار‭ ‬گسیخته‭ ‬ی‭ ‬جرم‭)

چنان‭ ‬که‭ ‬مرز‭ ‬دید‭ ‬مخاطب‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬خود‭ ‬فرو‭ ‬نشانده‭ ‬و‭ ‬ایده‭ ‬ی‭ ‬مرز‭ ‬و‭ ‬مرز‭ ‬های‭ ‬بینابینی‭ ‬را‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬فرم‭ ‬زندان‭ ‬گونه‭ ‬ی‭ ‬مرزها‭ ‬کرده‭ ‬است‭. ‬

اما‭ ‬ورای‭ ‬این‭ ‬ابر‭ ‬ابژه‭ ‬ی‭ ‬کلان‭ (‬hyper object‭) ‬،‭ ‬بیکران‭ ‬ترین‭ ‬کران‭ ‬فرا‭ ‬شهری‭ ‬،‭ ‬وجود‭ ‬دارنده‭ ‬ترین‭ ‬ناموجود‭ ‬شهرها‭ ‬و‭ ‬نا‭ ‬مرزترین‭ ‬مرز‭ ‬فراموش‭ ‬شده‭ ‬شاید‭ ‬آسمان‭ ‬باشد‭ . ‬فرا‭ / ‬ورا‭ ‬ابژه‭ ‬ای‭ ‬که‭ ‬بینابین‭ ‬تمامی‭ ‬این‭ ‬انباشتگی‭ ‬های‭ ‬شلخته‭ ‬زیر‭ ‬خود‭ ‬،‭ ‬ورای‭ ‬آن‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬هست‭ ‬و‭ ‬خواهد‭ ‬ماند‭ . ‬

‭” ‬ابژه‭ “‬،‭ ‬میان‭ ‬مردمی‭ ‬و‭ ‬میان‭ ‬معماری‭ ‬

‭” ‬ابژه‭ ” ‬بهانه‭ ‬ای‭ ‬برای‭ ‬کشف‭ ‬مجدد‭ ‬از‭ ‬دست‭ ‬داده‭ ‬های‭ ‬توجه‭ ‬نشده‭ ‬در‭ ‬راستای‭ ‬یادآوری‭ ‬برای‭ ‬ایده‭ ‬آل‭ ‬های‭ ‬ناخودآگاه‭ ‬ذهنی‭ ‬در‭ ‬مخاطب‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬هیچ‭ ‬مرزی‭ ‬برای‭ ‬بشر‭ ‬قایل‭ ‬نیست‭ . ” ‬ابژه‭ “ ‬تنها‭ ‬یک‭ ‬یادآوری‭ ‬است‭ ‬برای‭ ‬عملکردهای‭ ‬فراموش‭ ‬شده‭ ‬ی‭ ‬گذشته‭ ‬بر‭ ‬روی‭ ‬پشت‭ ‬بام‭ ‬های‭ ‬پیوسته‭ ‬آجری‭ ‬بافت‭ ‬قدیم‭ ‬درون‭ ‬شهری‭ ‬و‭ ‬برون‭ ‬نمایی‭ ‬یک‭ ‬نوستالژی‭ ‬رفتاری‭ ‬و‭ ‬مکانی‭ . ‬از‭ ‬اینرو‭ ” ‬ابژه‭ “ ‬خلق‭ ‬یک‭ ‬مهتابی‭ ( ‬بهارخواب‭ ) ‬شهری‭ ‬است‭ . ‬زمان‭ ‬یا‭ ‬مکانی‭ ‬در‭ ‬تضاد‭ ‬معنایی‭ ‬با‭ ‬خود‭ ‬برای‭ ‬جدا‭ ‬شدن‭ ‬مخاطب‭ ‬از‭ ‬شهر‭ ‬و‭ ‬اولویت‭ ‬دهی‭ ‬تنها‭ ‬بر‭ ‬تن‭ ‬ها‭ (‬personal vertical core‭).” ‬ابژه‭ ” ‬را‭ ‬بدون‭ ‬بستر‭ ‬نمیتوان‭ ‬در‭ ‬نظر‭ ‬گرفت‭ . ‬شخصیت‭ ” ‬ابژه‭ ” ‬بر‭ ‬گرفته‭ ‬از‭ ‬موقعیت‭ ‬خود‭ ‬بستر‭ ‬پروژه‭ (‬اشاره‭ ‬به‭ ‬گذر‭ ‬قوام‭) ‬است‭ ‬و‭ ‬نمایش‭ ‬یک‭ ‬اتفاق‭ ‬شهری‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬فضای‭ ‬میان‭ ‬شهری‭ ‬است‭ ‬تا‭ ‬مخاطب‭ ‬لحظه‭ ‬ای‭ ‬از‭ ‬حس‭ ‬تلنباره‭ ‬گی‭ ‬های‭ ‬شهر‭ ‬خارج‭ ‬شود‭ (‬تمرکزی‭ ‬بر‭ ‬کنشی‭ ‬لحظه‭ ‬ای‭ ‬با‭ ‬آسمان‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬نماد‭ ‬مالکیت‭ ‬بینهایت‭) . ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل‭ ‬جلوه‭ ‬ی‭ ” ‬ابژه‭ ” ‬چیزی‭ ‬است‭ ‬فرا‭ ‬مرزی‭ ‬بین‭ ‬یک‭ ‬مبلمان‭ ‬شهری‭ ‬،‭ ‬فضای‭ ‬شهری‭ ‬و‭ ‬پاویون‭ ‬که‭ ‬وابسته‭ ‬به‭ ‬موقعیت‭ ‬مخاطب‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬،‭ ‬مرزهای‭ ‬رایج‭ ‬معماری‭ ‬شکل‭ ‬میگیرد‭ . ‬

ماده‭ ‬شکل‭ ‬دهنده‭ ‬ی‭ ‬معماری‭ ‬است‭ ‬اما‭ ‬در‭ ” ‬ابژه‭ ” ‬ماده‭ ‬شکل‭ ‬گیرنده‭ ‬از‭ ‬معماری‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬نه‭ ‬خاصیت‭ ‬جداکنندگی‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬خاصیت‭ ‬باربری‭ . ‬عدم‭ ‬قطعیت‭ ‬ماده‭ ‬که‭ ‬دیگر‭ ‬تعیین‭ ‬کننده‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬حضور‭ ‬قطعیت‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬مینیمم‭ ‬میرساند‭ ( ‬نقد‭ ‬مطلق‭ ‬بودن‭). ” ‬ابژه‭ “ ‬همزمان‭ ‬هم‭ ‬شکاف‭ (‬incision‭) ‬است‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬رد‭ (‬trace‭). ‬فرآیند‭ ‬بازآشکارگی‭ (‬re-emergence‭) ‬در‭ ‬یک‭ ‬زمین‭ ‬بازی‭ ( ‬playground‭) ‬و‭ ‬این‭ ‬همان‭ ‬معناگشایی‭ ‬مطلوب‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬همواره‭ ‬بر‭ ‬رمزخوانی‭ ‬ترجیح‭ ‬دارد‭ (‬context scraper‭) .‬

استفاده‭ ‬از‭ ‬خرده‭ ‬آجرهای‭ ‬بازیافتی‭ ‬به‭ ‬منظور‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬تولید‭ ‬مجدد‭ ‬آنها‭ ‬و‭ ‬ملاحظات‭ ‬زیست‭ ‬محیطی‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬همزمان‭ ‬استعاره‭ ‬ی‭ ‬فرمال‭ ‬بستر‭ ‬نا‭ ‬آماده‭ ‬ی‭ ‬شهری‭ ‬و‭ ‬فرهنگی‭ ‬است‭ ‬برای‭ ‬رخ‭ ‬دادن‭ ‬مجدد‭ ‬فراموش‭ ‬شده‭ ‬ها‭ .‬

تلاش‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬بوده‭ ‬که‭ ‬پروژه‭ ‬خود‭ ‬مانع‭ ‬بصر‭ ‬نشود‭ . ‬با‭ ‬تغییر‭ ‬در‭ ‬زاویه‭ ‬دید‭ ‬،‭ ‬برخورد‭ ‬مخاطب‭ ‬،‭ ‬معماری‭ ‬و‭ ‬محیط‭ ‬از‭ ‬یک‭ ‬رابطه‭ ‬تقابلی‭ ‬عمودی‭ / ‬افقی‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬همسو‭ ‬انگاری‭ ‬افقی‭ / ‬افقی‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭ (‬rotated horizon‭) . ‬در‭ ‬نهایت‭ ” ‬ابژه‭ ” ‬بستر‭ ‬لایتناهی‭ ‬زمان‭ ‬است‭ ‬بر‭ ‬روی‭ ‬بستر‭ ‬قاب‭ ‬گونه‭ ‬ی‭ ‬زمین‭ ‬،‭ ‬بی‌نهایت‭ ‬فراموش‭ ‬شده‭ ‬،‭ ‬برون‭ ‬مرزی‭ ‬ترین‭ ‬درون‭ ‬نامرز‭ ‬‮…‬‭ ‬گاهی‭ ‬به‭ ‬آسمان‭ ‬نگاه‭ ‬کن‭!

منتشر شده در شماره 51، بهار 96

مطلب پیشنهادی

آرایه های معماری ایرانی ایوان ولی عصر – حرم امام رضا (ع)

[vc_row][vc_column][vc_column_text] آرایه های معماری ایرانی ایوان ولی عصر – حرم امام رضا (ع)   مشخصات …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *