روشنی خانه و تاریکی ویرانه/ احمد زهادی

The Brightness of House & Darkness of Ruins

روشنی خانه و تاریکی ویرانه

احمد زهادی

Ahmad Zohadi

سرمقاله شماره 6 فصلنامه معماری و ساختمان

و در این شماره مجله به معماری خانه های مسکونی شخصی و تحولات آن در دوران مدرن پرداخته ایم . خانه ، مفهوم و پدیده ای نخستینی است که وجود بشر وابسته و پیوسته با آن بوده است . هر جا زندگی انسان جریان داشته ، خانه جزو جدایی ناپذیر آن بوده ، بدین لحاظ معماری خانه همواره در تمدن های مختلف ، با حساسیت و جذابیت دنبال می شده است تا جایی که صورت نمادین هم یافته و هر ملتی سعی کرده با نشانه ها و الگوهای فرهنگی مادی خود به این نوع معماری توجه نشان دهد. از خانه های کاشان تا یزد و اصفهان و ماسوله و از توکیو تا نیویورک ، با انواعی از معماری رو به رو هستیم که نشانگر توجه خاص به فضای زندگی و پیوند آن با مصالح و المان های کاربردی است . مع الوصف خانه جدای از صورت مادی آن ، کارکردهای معنوی هم دارد . همین که و خداوند بزرگ بر روی زمین خانه دارد نشانه ای به همین کارکرد معنوی خانه است و اتفاقا اگر بپذیریم

که خانه ، اصلی ترین نهاد مادی تاسیس نظام خانواده بوده ، و محرمیت خانواده در آن شکل گرفته ، به این حقیقت هم خواهیم رسید که خانه های برخوردار از معماری زیبا ، بر زیبایی زندگی و تسلسل آن تاثیر مضاعف داشته اند . در این جا قصد گونه شناسی خانه را ندارم که همکاران تحریریه به گونه ای مفصل این موضوع را بررسی و تحلیل کرده اند . کافی است نگاهی به دیدگاه های مهندس علیزاده و دکتر تیموری ، این بزرگان فرهیخته ی عرصه ی معماری ایران بیندازیم تا دریابیم که به رغم تفاوت در نظر و روش معمارانه ی آن ها ، هنوز مساله ی خانه و نقش مندی آن در ساحت زندگی انسان اهمیت دارد . در این خصوص باید به زمینه های اقتصادی تولید خانه و تاثیر آن بر روان و ذهن شهروندان هم توجه کرد . بی خانمانی که دامنگیر بخش عمده ای از شهروندان ایرانی است ، همه چیز را تحت الشعاع قرار داده ، از یک سو زندگی در حاشیه ها را که به هیات آلونک نشینی بروز می کند ، گسترش داده و از سوی دیگر ، عرصه را بر تصمیم سازی های کلان در طراحی شهری و خانه سازی مدرن تنگ کرده است . در خبرها آمده بود که خانه های تاریخی بافت مناطق ۱۱ و ۱۲ تهران در حال تخریب است و ناگفته پیداست که هیچ قانون و یا مصوبه ای از تل انبار خاک و آجر حمایت نمی کند؟ احتمالا جای این گونه خانه ها را که کمترین خاصیت آنها ، تبدیل شدن به موزه های کوچک شهری است ، همین ساختمان های یک شبه ای خواهد گرفت که معماری و ذهنیت معمارانه هیچ نقشی در ) آنها ندارد . زمستان گذشته خانه ای بسیار جالب توجه که جزو شاهکارهای اوانس آوانسیان بود در معرض تخریب قرار گرفت . همین طور در فروردین ماه امسال عمارت صبا که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده ، به ویرانه ای مبدل شد که در واقع فهرست ویرانه ها را تاریک تر می کند . این فرایند ، که مسولان شهری هم بر توقف آن تاکید کرده اند، شهر را به برهوتی از نشانه ها می رساند که فاقد هویت و سامان تاریخی است. با نظر به همین مسایل و مقولات است که فصلنامه رایانه معماری و ساختمان ، فصلی از فعالیت خود را به معماری خانه و وجوه تاریخی و ساختاری آن اختصاص داده است .

Abstract:

This issue of the magazine is about architecture of the house and its developments in the modern era. House is a primordial concept and phenomenon on which the existence of human beings has been dependent. Wherever there has been life, the house has been an unseparated part of that. Therefore, architecture of the house has been enthusiastically developed in various civilizations. It has even taken a symbolic overtone and each nation has tried to pay attention to utilize its cultural symbols in the architecture. From the houses of Kashan, to Yazd and from Isfahan to Masooleh and from Tokyo to New York, we see different kinds of architecture which depict the particular attention of their architects to the living space and its relationship with applied masonry and materials. However apart from its materialistic facet, a house has spiritual functions too. The house of God on earth is an implication of the same spiritual function. If we accept that the house has been the most important materialistic elements in forming the constitution of family, we will come to this truth that houses which have beautiful architecture have had a reciprocal effect on the beauty of life and its progression. I do not intend to describe about the typology of the houses, since editorial staff of the magazine have had lengthy discussions about it in this issue. Just a glance to the views of Mr. Alizadeh and Mr. Teimoory Ph.D., the prominent scholars in Iran’s architecture, will show us that despite their methodological and ideological differences, still the subject of house and its role in the life of human beings, is of great importance. On the other hand, we must pay attention to the economic backgrounds of building a house and its effect on the mind and spirit of the citizens. Homelessness which is the common problem for many Iranian citizens, has foreshadowed everything. It has increased the number of people who live in the suburbs and at the same time, has made some difficulties for authorities in modern designing and construction.