مجموعه‭ ‬اداری‭ ‬ـ‭ ‬تجاری‭ ‬شریعتی

اتفاق‭ ‬اول‭ -‬بلند‭ ‬مرتبه‭ ‬سازی

از‭ ‬اواخر‭ ‬سال‌های‭ ‬1800‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬پیشرفت‭ ‬صنایع‭ ‬فولادی‭ ‬و‭ ‬اختراع‭ ‬آسانسور‭ ‬توسط‭ ‬آمریکا‭ ‬نخستین‭ ‬ساختمان‌های‭ ‬بلند‭ ‬بعنوان‭ ‬سمبل‭ ‬مدرنیته‭ ‬در‭ ‬شیکاگو‭ ‬به‭ ‬اجرا‭ ‬در‭ ‬آمدند‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬تاریخ‭ ‬تاکنون‭ ‬ساخت‭ ‬ساختمان‌های‭ ‬بلند‭ ‬مرتبه‭ ‬همواره‭ ‬مورد‭ ‬بحث‭ ‬اندیشمندان‭ ‬علوم‭ ‬مختلف‭ ‬اجتماعی‭ ‬و‭ ‬اقتصادی‭ ‬بوده‭ ‬است‭. ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬مشکلات‭ ‬فرهنگی‭ ‬و‭ ‬اجتماعی‭ ‬که‭ ‬ساخت‭ ‬و‭ ‬ساز‭ ‬این‌گونه‭ ‬به‭ ‬همراه‭ ‬دارد‭ ‬ولیکن‭ ‬بعلت‭ ‬افزایش‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬حد‭ ‬قیمت‭ ‬زمین‭ ‬در‭ ‬شهرهای‭ ‬بزرگ،‭ ‬سرعت‭ ‬در‭ ‬ساخت‭ ‬و‭ ‬ساز‭ ‬و‭ ‬تمرکز‭ ‬شبکه‭ ‬های‭ ‬تاًسیساتی‭ ‬کماکان‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬گزینه‌های‭ ‬اصلی‭ ‬توسعه‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‌روند‭. ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬به‭ ‬سبب‭ ‬دیده‭ ‬شدن‭ ‬مورد‭ ‬توجه‭ ‬سیاستمداران‭ ‬نیز‭ ‬واقع‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

اتفاق‭ ‬دوم‭ -‬هایبرید

کلمه‭ ‬هایبرید‭ (‬Hybrid‭) ‬از‭ ‬علم‭ ‬ژنتیک‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬معنی‭ ‬جانور‭ ‬یا‭ ‬گیاهی‭ ‬از‭ ‬ترکیب‭ ‬دو‭ ‬نژاد‭ ‬مختلف‭ ‬می‌باشد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬اصطلاح‭ ‬معماری‭ ‬متفاوت‭ ‬از‭ ‬کلمه‭ ‬چند‭ ‬عملکردی‭ (‬mixed-use‭) ‬می‌باشد‭. ‬با‭ ‬توسعه‭ ‬فناوری‭ ‬در‭ ‬اوایل‭ ‬قرن‭ ‬بیستم‭ ‬دیگر‭ ‬هدف‭ ‬سرمایه‭ ‬گذاران‭ ‬ساخت‭ ‬یک‭ ‬ساختمان‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬یک‭ ‬عملکرد‭ (‬مثلاً‭ ‬مرکز‭ ‬تجاری‭) ‬نبود‭ ‬بلکه‭ ‬آنها‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬روز‭ ‬افزون‭ ‬قیمت‭ ‬زمین‭ ‬حداکثر‭ ‬ممکن‭ ‬فضا‭ ‬را‭ ‬می‌ساختند‭ ‬تا‭ ‬بتوانند‭ ‬در‭ ‬آینده‭ ‬با‭ ‬عملکردهای‭ ‬گوناگون‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬پر‭ ‬کنند‭. ‬تفاوت‭ ‬اصلی‭ ‬ساختمان‌‭ ‬هایبرید‭ ‬با‭ ‬ساختمان‭ ‬چند‭ ‬عملکرده‭ ‬جاری‭ ‬بودن‭ ‬لایه‌های‭ ‬زیر‭ ‬پوستی‭ ‬شهر‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬می‌باشد‭ ‬و‭ ‬درحقیقت‭ ‬شهری‭ ‬کوچک‭ ‬درون‭ ‬شهر‭ ‬می‌باشد‭.‬

اتفاق‭ ‬سوم‭ -‬تهران‭ ‬دهه‭ ‬هشتاد

با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬نیاز‭ ‬شهر‭ ‬تهران‭ ‬به‭ ‬هزینه‭ ‬جهت‭ ‬انجام‭ ‬پروژه‌های‭ ‬زیر‭ ‬بنائی‭ ‬و‭ ‬رو‭ ‬بنائی‭ ‬از‭ ‬یکسو‭ ‬و‭ ‬وجود‭ ‬پول‌های‭ ‬سرگردان‭ ‬در‭ ‬دست‭ ‬مردم‭ ‬حجم‭ ‬زیادی‭ ‬از‭ ‬پروژه‌های‭ ‬چند‭ ‬عملکردی‭ ‬در‭ ‬نقاط‭ ‬مختلف‭ ‬تهران‭ ‬بدون‭ ‬انجام‭ ‬مطالعات‭ ‬پایه‭ ‬و‭ ‬امکان‭ ‬سنجی‭ ‬صورت‭ ‬گرفت‭ ‬و‭ ‬چهره‭ ‬شهر‭ ‬به‭ ‬ناگاه‭ ‬با‭ ‬پروژه‌های‭ ‬متعدد‭ ‬چند‭ ‬عملکردی‭ (‬نه‭ ‬هایبرید‭) ‬روبرو‭ ‬شد‭. ‬ساختمان‌های‭ ‬اولیه‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬کمبود‭ ‬فضای‭ ‬عمومی‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬با‭ ‬استقبال‭ ‬بی‭ ‬نظیر‭ ‬مردم‭ ‬روبرو‭ ‬شد‭ (‬همانند‭ ‬پالادیوم‭ ‬و‭ ‬کوروش‭) ‬ولی‭ ‬مشخص‭ ‬نیست‭ ‬که‭ ‬چه‭ ‬سرنوشتی‭ ‬در‭ ‬انتظار‭ ‬30‭ ‬مرکز‭ ‬تجاری‭ ‬دیگر‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬سال‌های‭ ‬گذشته‭ ‬مجوز‭ ‬ساخت‭ ‬گرفته‭ ‬اند‭ ‬خواهد‭ ‬آمد‭.‬شاید‭ ‬این‭ ‬پروژه‌ها‭ ‬به‭ ‬لحاظ‭ ‬حداکثر‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬زمین،‭ ‬تخصیص‭ ‬پارکینگ‭ ‬لازم‭ ‬و‭ ‬ایجاد‭ ‬نقاط‭ ‬تاکید‭ ‬درشهرها‭ ‬موفق‭ ‬باشند‭ ‬ولی‭ ‬بایستی‭ ‬دید‭ ‬که‭ ‬آیا‭ ‬توانایی‭ ‬سازگاری‭ ‬با‭ ‬بافت‭ ‬اطراف‭ ‬را‭ ‬دارند؟‭ ‬آیا‭ ‬بافت‭ ‬اطراف‭ ‬و‭ ‬شبکه‌های‭ ‬عبوری‭ ‬وجود‭ ‬این‭ ‬پروژه‌ها‭ ‬را‭ ‬تحمل‭ ‬خواهد‭ ‬نمود؟با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬رکود‭ ‬فعلی‭ ‬کسب‭ ‬و‭ ‬کارو‭ ‬عدم‭ ‬وجود‭ ‬شرکت‌های‭ ‬چند‭ ‬ملیتی‭ ‬تقاضایی‭ ‬جهت‭ ‬فضای‭ ‬اداری‭ ‬خواهد‭ ‬بود؟‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬بازار‭ ‬سنتی‭ ‬وعدم‭ ‬وجود‭ ‬برندهای‭ ‬معتبر‭ ‬فضاهای‭ ‬انبوه‭ ‬تجاری‭ ‬با‭ ‬چه‭ ‬محصولاتی‭ ‬پر‭ ‬خواهند‭ ‬شد؟آیا‭ ‬این‭ ‬پروژه‌ها‭ ‬قادر‭ ‬خواهند‭ ‬بود‭ ‬جای‭ ‬خالی‭ ‬فضاهای‭ ‬عمومی‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬را‭ ‬پرنماید؟‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬همه‭ ‬مهمتر‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬موارد‭ ‬فوق‭ ‬و‭ ‬عدم‭ ‬انطباق‭ ‬برنامه‭ ‬پروژه‭ ‬با‭ ‬خواسته‌های‭ ‬آحاد‭ ‬جامعه‭ ‬آیا‭ ‬این‭ ‬پروژه‌ها‭ ‬موجب‭ ‬بالندگی‭ ‬معماری‭ ‬خواهد‭ ‬شد؟

منتشر شده در شماره 49 فصلنامه معماری و ساختمان